Tình trạng bị mất sữa một bên là nỗi lo lắng của không ít bà mẹ bỉm sữa, gây ảnh hưởng đến quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Để giải quyết vấn đề này và đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho bé, nhiều mẹ bỉm sữa quan tâm đến việc làm sao để sữa về nhanh sau mỗi cữ bú, đặc biệt là ở bên ngực bị ảnh hưởng. Bài viết này sẽ đi sâu vào các yếu tố tác động đến nguồn sữa, nguyên nhân dẫn đến tình trạng sữa về chậm sau mỗi cữ bú, đồng thời cung cấp các giải pháp toàn diện và hiệu quả, được đúc kết từ kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, giúp các mẹ gọi sữa về nhanh và duy trì nguồn sữa ổn định ở cả hai bên.
Các yếu tố ảnh hưởng đến lượng sữa
Lượng sữa mẹ không phải là một hằng số mà chịu sự tác động của nhiều yếu tố phức tạp. Hiểu rõ những yếu tố này giúp mẹ có những điều chỉnh phù hợp để đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho bé. Một trong những yếu tố then chốt là tần suất và hiệu quả của việc bé bú hoặc mẹ hút sữa. Cơ chế sản xuất sữa hoạt động theo nguyên tắc cung – cầu: bé bú càng nhiều và hiệu quả, cơ thể mẹ càng nhận được tín hiệu để sản xuất nhiều sữa hơn.
Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng của mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu calo, protein, vitamin và khoáng chất là nền tảng để sản xuất sữa chất lượng. Sự cân bằng hormone trong cơ thể mẹ, đặc biệt là prolactin và oxytocin, cũng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tạo sữa và phản xạ xuống sữa.
Tình trạng sức khỏe tổng thể và tinh thần của mẹ cũng không thể bỏ qua. Mệt mỏi, căng thẳng, thiếu ngủ có thể ức chế quá trình sản xuất sữa. Ngoài ra, các yếu tố khác như tiền sử bệnh lý, sử dụng một số loại thuốc, hoặc các vấn đề về cấu trúc ngực cũng có thể tác động đến lượng sữa ở một hoặc cả hai bên.
Nguyên nhân khiến sữa về chậm sau mỗi cữ bú
Việc sữa về chậm sau mỗi cữ bú có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, và đôi khi, tình trạng này có thể biểu hiện rõ rệt hơn ở một bên ngực. Một trong những nguyên nhân phổ biến là bé chưa ngậm bắt vú đúng cách, dẫn đến việc kích thích tuyến sữa không hiệu quả. Khi bé không bú đủ lực và không làm trống bầu ngực hoàn toàn, cơ thể mẹ sẽ nhận tín hiệu sản xuất ít sữa hơn cho cữ bú tiếp theo.
Tần suất cho bé bú không đủ cũng là một nguyên nhân thường gặp. Việc giãn cách giữa các cữ bú quá lâu có thể làm giảm tín hiệu kích thích sản xuất sữa. Tương tự, việc sử dụng núm vú giả hoặc cho bé bú bình song song quá sớm có thể làm giảm nhu cầu bú mẹ trực tiếp, từ đó ảnh hưởng đến lượng sữa mẹ sản xuất.
Ở một số trường hợp, tình trạng tắc tia sữa nhẹ hoặc các vấn đề về ống dẫn sữa ở một bên ngực có thể làm chậm quá trình lưu thông sữa, khiến sữa về chậm hơn so với bên còn lại. Mệt mỏi, căng thẳng, và chế độ dinh dưỡng không đảm bảo cũng có thể góp phần làm chậm quá trình sản xuất và xuống sữa. Đặc biệt, nếu mẹ có tiền sử phẫu thuật ngực hoặc các vấn đề về thần kinh cảm giác ở vùng ngực, điều này cũng có thể ảnh hưởng đến phản xạ xuống sữa ở một bên.
>>> Đọc thêm: Mẹ hút sữa không đúng giờ có bị mất sữa không? Mẹo để không quên cữ hút sữa có thể ứng dụng ngay.
Làm sao để sữa về nhanh sau mỗi cữ bú
Khi gặp tình trạng bị mất sữa một bên hoặc sữa về chậm sau mỗi cữ bú, mẹ cần áp dụng các biện pháp kích thích sữa một cách kiên trì và đúng phương pháp. Dưới đây là 10 cách cụ thể mà các mẹ có thể áp dụng ngay trong ngày:
1. Cho bé bú thường xuyên và đúng cách
Cho bé bú mẹ trực tiếp vẫn là cách kích thích sữa tự nhiên và hiệu quả nhất. Mẹ cần đảm bảo bé ngậm bắt vú đúng khớp, sao cho miệng bé ngậm trọn quầng vú, không chỉ núm vú. Tăng tần suất cho bé bú, đặc biệt là bú theo nhu cầu (on-demand feeding), sẽ giúp kích thích sản xuất sữa liên tục. Ưu tiên cho bé bú bên ngực bị mất sữa trước ở mỗi cữ bú để kích thích mạnh mẽ hơn.
2. Sử dụng máy hút sữa hiệu quả
Máy hút sữa là một công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc kích thích sản xuất sữa, đặc biệt khi bé bú không hiệu quả hoặc khi cần kích sữa ở bên ngực bị mất sữa. Mẹ nên chọn loại máy hút sữa tốt nhất, có lực hút phù hợp và sử dụng phễu chụp vừa vặn với kích thước bầu ngực. Hút sữa đều đặn sau mỗi cữ bú, khoảng 15-20 phút mỗi bên, kể cả bên ngực vẫn còn sữa, sẽ gửi tín hiệu mạnh mẽ đến cơ thể để tăng cường sản xuất sữa. Việc hút sữa mô phỏng nhịp bú của bé cũng rất quan trọng để kích thích phản xạ xuống sữa.
>>> Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn cách kích sữa về nhiều bằng máy hút sữa hiệu quả dễ áp dụng, ai cũng làm được.
3. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lợi sữa
Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và lợi sữa là nền tảng để duy trì nguồn sữa dồi dào. Mẹ cần bổ sung đủ calo, protein (từ thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu), vitamin và khoáng chất. Các thực phẩm được biết đến với khả năng lợi sữa bao gồm rau má, cỏ cà ri, thì là, yến mạch, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó), và các món ăn truyền thống như chân giò hầm.
4. Massage vú và kích thích sữa
Massage nhẹ nhàng bầu vú trước và trong khi cho bé bú hoặc hút sữa có thể giúp tăng cường lưu thông máu và kích thích các tuyến sữa. Mẹ có thể dùng tay xoa tròn nhẹ nhàng quanh bầu vú theo chiều kim đồng hồ, sau đó vuốt nhẹ từ đáy bầu vú về phía núm vú. Kích thích núm vú nhẹ nhàng trước khi cho bé bú hoặc hút sữa cũng có thể giúp khởi động phản xạ xuống sữa.
5. Chườm ấm vùng ngực trước khi bú
Chườm ấm vùng ngực bằng khăn ấm hoặc túi chườm ấm khoảng 5-10 phút trước khi cho bé bú hoặc hút sữa có thể giúp các ống dẫn sữa giãn nở, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng sữa chảy ra dễ dàng hơn.
6. Nghỉ ngơi và giảm căng thẳng
Nghỉ ngơi đầy đủ và giảm căng thẳng là yếu tố then chốt để duy trì nguồn sữa ổn định. Mẹ cần cố gắng ngủ đủ giấc, thư giãn bằng các hoạt động yêu thích, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình và người thân trong việc chăm sóc bé. Căng thẳng có thể ức chế hormone oxytocin, ảnh hưởng đến phản xạ xuống sữa.
7. Uống đủ nước và trà lợi sữa
Uống đủ nước (khoảng 2-3 lít mỗi ngày) là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo cơ thể có đủ nguyên liệu sản xuất sữa. Ngoài nước lọc, mẹ có thể bổ sung thêm các loại trà lợi sữa như trà vằng, trà gạo lứt, hoặc các loại nước ép trái cây tươi. Tuy nhiên, cần lưu ý lựa chọn các loại trà có nguồn gốc rõ ràng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào.
8. Tránh các yếu tố gây giảm sữa
Mẹ cần tránh các yếu tố có thể gây giảm sữa, chẳng hạn như hút thuốc lá, uống rượu bia, tiêu thụ quá nhiều caffeine, và sử dụng một số loại thuốc (cần tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc an toàn cho phụ nữ cho con bú). Hạn chế sử dụng núm vú giả và bú bình quá sớm để duy trì nhu cầu bú mẹ trực tiếp của bé.
9. Kiên nhẫn và duy trì thói quen
Việc kích sữa là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và nhất quán. Mẹ cần duy trì các thói quen kích sữa đều đặn và không nản lòng nếu chưa thấy kết quả ngay lập tức. Cơ thể mỗi người khác nhau và thời gian đáp ứng cũng khác nhau.
10.Tạo môi trường thoải mái khi cho bú
Tạo một không gian yên tĩnh và thoải mái khi cho bé bú có thể giúp mẹ thư giãn và kích thích phản xạ xuống sữa tốt hơn. Mẹ nên chọn tư thế cho bú thoải mái nhất cho cả mẹ và bé, có thể sử dụng gối hỗ trợ cho con bú.
>>> Xem thêm: Mách mẹ bỉm dấu hiệu nhận biết làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều và hướng dẫn cách khắc phục các vấn đề liên quan.
Sai lầm cần tránh khi kích sữa
Trong quá trình kích sữa, mẹ cần tránh một số sai lầm có thể làm chậm hoặc thậm chí gây phản tác dụng:
- Quá lo lắng và căng thẳng: Tâm lý tiêu cực có thể ức chế sản xuất sữa.
- So sánh lượng sữa của mình với người khác: Mỗi người có cơ địa và khả năng sản xuất sữa khác nhau.
- Bỏ cữ bú hoặc hút sữa: Việc này làm giảm tín hiệu kích thích sản xuất sữa.
- Sử dụng máy hút sữa với lực hút quá mạnh: Có thể gây đau rát và tổn thương núm vú.
- Không đảm bảo vệ sinh dụng cụ hút sữa: Tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Nghe theo những lời khuyên không có cơ sở khoa học: Dẫn đến các biện pháp không hiệu quả hoặc thậm chí gây hại.
Cách phòng tránh tình trạng sữa về ít sau mỗi cữ bú
Để phòng tránh tình trạng sữa về ít sau mỗi cữ bú, đặc biệt là tình trạng bị mất sữa một bên, mẹ nên thực hiện các biện pháp sau ngay từ đầu:
- Cho bé bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh.
- Cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Đảm bảo bé ngậm bắt vú đúng cách ở mỗi cữ bú.
- Cho bé bú theo nhu cầu, không giới hạn thời gian và tần suất.
- Uống đủ nước và duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng.
- Nghỉ ngơi đầy đủ và tránh căng thẳng.
- Thực hiện massage vú nhẹ nhàng hàng ngày.
- Hút sữa sau khi bé bú nếu bé bú không hết hoặc khi cần kích sữa.
- Theo dõi sát sao lượng sữa và sự tăng cân của bé.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tư vấn sữa mẹ nếu gặp khó khăn.
>>> Xem thêm: [Giải đáp] Mẹ bỉm bị mất sữa một bên phải làm sao, hướng dẫn cách xử lý nhanh chóng
Các câu hỏi liên quan FAQs
1. Máy hút sữa nên sử dụng bao lâu mỗi lần để kích sữa hiệu quả?
Hút sữa từ 15-20 phút mỗi bên, khoảng 2-3 giờ/lần, giúp kích thích tuyến sữa hoạt động đều đặn. Đảm bảo hút đủ lâu để sữa chảy hết, nhưng không quá dài để tránh đau rát.
2. Làm sao chọn máy hút sữa phù hợp để tăng lượng sữa mẹ?
Chọn máy hút sữa đôi (điện hoặc tay) với lực hút điều chỉnh được, phù hợp với nhu cầu cá nhân. Máy từ các thương hiệu uy tín như máy hút sữa Spectra, Medela thường được khuyên dùng. Thử trước để đảm bảo thoải mái.
3. Có nên hút sữa ngay sau khi bé bú để sữa về nhanh hơn không?
Có, hút sữa sau khi bé bú giúp kích thích cơ chế cung-cầu, báo hiệu cơ thể sản xuất thêm sữa. Tuy nhiên, chỉ hút thêm 5-10 phút để tránh mệt mỏi.
4. Làm thế nào để vệ sinh máy hút sữa đúng cách và an toàn?
Rửa sạch các bộ phận tiếp xúc với sữa (phễu, van, bình) bằng nước ấm và xà phòng sau mỗi lần sử dụng. Tiệt trùng bằng máy hoặc nước sôi 1 lần/ngày để đảm bảo vệ sinh.
5. Sử dụng máy hút sữa có đau không và làm sao để giảm đau?
Hút sữa đúng cách không nên đau. Chọn phễu vừa với núm vú, bắt đầu với lực hút nhẹ và tăng dần. Massage vú trước khi hút và giữ tâm lý thoải mái để giảm khó chịu. Bạn nên xem hướng dẫn cách đo size phễu máy hút sữa chính xác trước khi mua ở link bên cạnh.
Phần kết
Tóm lại, tình trạng bị mất sữa một bên hoặc sữa về chậm sau mỗi cữ bú không còn là nỗi lo nếu mẹ nắm vững các phương pháp kích thích sữa hiệu quả. Việc kiên trì áp dụng các biện pháp được đề cập, kết hợp với việc tìm hiểu làm sao để sữa về nhanh sau mỗi cữ bú, sẽ giúp mẹ cải thiện tình hình và duy trì nguồn sữa mẹ quý giá cho sự phát triển khỏe mạnh của bé yêu. Hãy luôn tin tưởng vào bản năng làm mẹ và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết trên hành trình nuôi con bằng sữa mẹ.
